Kiedy iść do psychologa, a w jakich przypadkach warto wybrać psychoterapeutę? A może najefektowniej pomoże Ci psychiatra? Poznaj specjalistów zdrowia psychicznego oraz ich kompetencje, uprawienia i metody pracy.
Zarówno psychiatra, jak i psycholog oraz psychoterapeuta to specjaliści zajmujący się zdrowiem psychicznym człowieka. A jednak to, do którego z nich postanowisz się wybrać, może zaważyć na tym, czy otrzymasz odpowiednią dla siebie pomoc oraz właściwe wsparcie.
Czym więc różnią się między sobą psychiatra, psychoterapeuta oraz psycholog?
Najważniejsze różnice między nimi dotyczą:
Dowiedz się więcej o tym, czym zajmuje się psychiatra, psycholog oraz psychoterapeuta, a także specjalista leczenia uzależnień.
Psychiatra jest lekarzem specjalistą; podobnie jak kardiolog, chirurg czy pediatra. Fundamentem jego wykształcenia są 6-letnie studia medyczne oraz 5-letnie szkolenie specjalizacyjne na oddziałach zajmujących się leczeniem różnorodnych zaburzeń psychicznych.
Zwieńczeniem tej drogi jest uzyskanie tytułu specjalisty w dziedzinie psychiatrii. Wiedzę oraz umiejętności potwierdza teoretyczny, oraz praktyczny egzamin państwowy.
Lekarz psychiatra zajmuje się przede wszystkim diagnostyką oraz leczeniem farmakologicznym zaburzeń psychicznych i objawów, które zgłasza pacjent. Do zadań psychiatry należy także sprawdzenie, czy złe samopoczucie lub inne dolegliwości pacjenta nie wynikają np. z choroby tarczycy czy chorób neurologicznych.
Co istotne, do kompetencji lekarza psychiatry należy także:
Warto więc przede wszystkim zapamiętać, że psychiatra jest lekarzem. Może, choć nie musi, być także psychoterapeutą lub psychologiem – o ile skończy stosowne studia (psycholog) oraz szkolenie certyfikujące (psychoterapeuta).
Psychiatra zajmuje się leczeniem chorób i zaburzeń psychicznych, a także trudności w funkcjonowaniu poznawczym czy społecznym. Warto się do niego udać, gdy towarzyszą nam takie objawy, jak:
Konsultacja z psychiatrą opiera się przede wszystkim na rozmowie. Po przeprowadzeniu wywiadu diagnostycznego lekarz decyduje czy i jakie leki przypisać pacjentowi. Wizyty odbywają się zazwyczaj raz na miesiąc lub półtora, by kontrolować stan pacjenta oraz efekty leczenia farmakologicznego.
Psycholog to osoba, która ukończyła 5-letnie studia magisterskie na kierunku Psychologia. W toku swojego kształcenia zdobyła ogólną wiedzę z wielu różnorodnych dziedzin psychologii (m.in. psychologii społecznej, poznawczej, rozwojowej, zdrowia, pracy, biznesu, czy psychopatologii).
W zależności od wyboru swojej ścieżki zawodowej psycholog może pracować w różnych obszarach związanych ze zdrowiem psychicznym, z osobami dorosłymi i/lub dziećmi oraz młodzieżą. Świadczone przez niego usługi to przede wszystkim:
Psycholog posiada kwalifikacje do przeprowadzania diagnozy funkcjonowania danego obszaru np. intelektu, funkcji poznawczych lub osobowości. Ponadto może wystawiać zaświadczenia, opinie i orzeczenia. Jest także odpowiedzialny m.in. za badania przyszłych kierowców lub osób, które ubiegają się o pozwolenie na broń palną.
Psycholog może także pracować z dziećmi i młodzieżą, udzielając im niezbędnego wsparcia i prowadząc z nimi trening umiejętności społecznych. Jego zadaniem jest pomoc w nagłych i kryzysowych sytuacjach.
Psycholog:
Konsultacje z psychologiem mogą odbywać się regularnie lub w razie doraźnej potrzeby klienta. Zdarza się także, że wsparcie psychologiczne udzielane jest jednorazowo.
Psycholog kliniczny to specjalista, który po ukończeniu studiów psychologicznych, odbył także 4-letnie szkolenie z obszaru psychologii klinicznej. Jego wiedzę oraz praktyczne umiejętności potwierdza państwowy egzamin specjalizacyjny.
Co jednak istotne, nie należy mylić specjalności na studiach psychologicznych (psychologia kliniczna) ze wspomnianym szkoleniem specjalizacyjnym (psycholog kliniczny).
Psychologiem klinicznym można zostać dopiero po dodatkowym, intensywnym szkoleniu zakończonym egzaminem, nie zaś w ramach specjalności na studiach.
Psycholog kliniczny może planować oraz prowadzić terapię. Posiada rozległą wiedzę o zdrowiu psychicznym oraz możliwych sposobach wsparcia i leczenia pacjenta.
Psycholog często jest pierwszą osobą, do której kierujemy się w sytuacji kryzysowej. Co warte podkreślenia, nie zawsze oznacza to chorobę czy zaburzenie psychiczne. Pomoc psychologa dedykowana jest także osobom zdrowym psychicznie.
Po profesjonalne wsparcie psychologa warto sięgnąć, gdy:
Wsparcie psychologiczne jest oddziaływaniem pomocowym, po które sięgnąć może każda osoba odczuwająca w życiu dyskomfort lub jakiegoś rodzaju trudność. Psycholodzy bywają także źródłem wiedzy dla rodziców oraz nauczycieli.
Zadaniem psychologa, w zależności od miejsca, w którym pracuje, jest przede wszystkim udzielanie emocjonalnego wsparcia, a także udostępnienie informacji o tym, gdzie osoba zgłaszająca się może poszukać niezbędnej dla siebie pomocy (np. prawnik, lekarz psychiatra, pomoc społeczna, psychoterapeuta).
Psychoterapeuta jest specjalistą, który po studiach (niekoniecznie psychologicznych, pedagogicznych czy medycznych) ukończył także 4-letnie, certyfikujące szkolenie terapeutyczne lub kurs w wybranym przez siebie nurcie teoretycznym.
Psychoterapeutami najczęściej zostają absolwenci kierunków medycznych, humanistycznych oraz społecznych. Jednak w zależności od wymagań stawianych przez daną szkołę psychoterapii, wśród osób odbywających kurs terapeutyczny znaleźć się mogą także specjaliści innych dziedzin.
Psychoterapeuta posiada wiedzę, kompetencje oraz praktyczne umiejętności do tego, by prowadzić proces terapeutyczny z klientem. Wśród szkół psychoterapii (czyli inaczej orientacji teoretycznych) wyróżniamy m.in.:
Psychoterapeuci mogą specjalizować się w jednym, obranym wcześniej paradygmacie lub podchodzić do psychoterapii klienta w sposób interdyscyplinarny, łącząc różne techniki oraz metody pracy.
Warto zapamiętać, że psychoterapeuta:
Do tych działań uprawnieni są jedynie terapeuci, którzy posiadają także tytuł specjalisty w dziedzinie psychiatrii, a więc specjaliści po studiach medycznych.
Wśród form psychoterapii możemy wyróżnić:
Psychoterapia może być zarówno krótko-, jak i długoterminowa, trwa od kilku tygodni do nawet kilku lat. Prowadzona jest w sposób regularny i systematyczny, np. raz w tygodniu.
Podczas pierwszych wizyt u psychoterapeuty ustalane są główne cele terapii oraz oczekiwania klienta, opracowywany jest także kontrakt pomiędzy psychoterapeutą i osobą korzystającą z jego pomocy. Nawiązywana jest także relacja terapeutyczna.
Oddziaływania terapeutyczne mają najczęściej charakter systematycznie wprowadzanych zmian w psychospołecznym funkcjonowania klienta. W zależności od trudności, z jakimi się zgłasza, podczas psychoterapii może np. nabywać niezbędne umiejętności społeczne, rozwiązywać wewnętrzne konflikty, modyfikować wyuczone i nieefektywne schematy postępowania lub reagowania.
Należy podkreślić, że pomoc psychologiczna nie jest tym samym, co praca terapeutyczna. Wsparcie emocjonalne oraz poradnictwo, którego udziela psycholog, nie jest procesem systematycznej psychoterapii, podczas której klient może dokonywać zmian na głębszym poziomie postrzegania siebie, swoich bliskich czy świata. Konsultacja z psychologiem różni się więc od psychoterapii zarówno stosowanymi technikami, jak i innym obszarem oraz głębokością poruszanych kwestii.
Gdzie w tym wszystkim znajduje się konsultacja z psychiatrą? Jest on specjalistą, który niejednokrotnie współpracuje z psychoterapeutą, zajmuje się jednak kwestiami związanymi z funkcjonowaniem układu nerwowego, m.in. ilością wydzielanych do mózgu neuroprzekaźników, np. serotoniny.
Lekarz psychiatra dysponuje także innymi narzędziami niż psychoterapeuta – są to przede wszystkim środki farmakologiczne regulujące pracę naszego mózgu. O ile metodami pracy terapeuty mogą być np. dialog motywujący czy restrukturyzacja poznawcza albo przeniesienie i przeciwprzeniesienie, o tyle lekarz psychiatra korzysta przede wszystkim z możliwości wsparcia klienta leczeniem farmakologicznym.
Psychoterapia jest skuteczną metodą leczenia różnych trudności natury psychologicznej. Warto się na nią zdecydować, gdy borykamy się z takimi zaburzeniami psychicznymi, jak:
Należy jednak podkreślić, że z profesjonalnej psychoterapii z powodzeniem korzystają także osoby zdrowe, które pragną dokonać w swoim życiu zmiany lub które odnoszą wrażenie, że nie wykorzystują w pełni swojego potencjału. Na sesjach z psychoterapeutą można pracować nad takimi kwestiami, jak:
W wielu przypadkach osoby zgłaszające się po pomoc do psychologa lub psychiatry są zachęcane do rozpoczęcia psychoterapii. Wynika to przede wszystkim z różnic pomiędzy wymienionymi specjalistami: niektóre trudności klienta nie wymagają leczenia farmakologicznego, ich źródło jest jednak na tyle głębokie, że nie może być przepracowywane z psychologiem.
W takiej sytuacji najlepsze rezultaty osiągane są właśnie podczas procesu terapeutycznego.
Specjalista terapii uzależnień to psychoterapeuta, który ukończył specjalistyczne szkolenie terapeutyczne w obszarze leczenia oraz pracy z osobami uzależnionymi. Jego praca polega na prowadzeniu profesjonalnej terapii uzależnień w trybie stacjonarnym i/lub ambulatoryjnym oraz na psychoedukacji klienta, a niekiedy obejmuje także prowadzenie np. warsztatów rozwojowych lub oddziału dziennego.
Specjalista leczenia uzależnień jest przygotowany do pracy zarówno z osobami uzależnionymi od substancji psychoaktywnych, jak i uzależnionych od czynności, np. hazardu, zakupów czy seksu.
Po wsparcie oraz oddziaływania terapeutyczne mogą zgłosić się do niego także osoby współuzależnione (bliscy osoby uzależnionej) oraz osoby z syndromem DDA/DDD, które wychowały się w dysfunkcyjnym domu, np. z problemem alkoholowym.
Ścisła specjalizacja terapeutyczna w obszarze uzależnień i zachowań nałogowych pozwala terapeucie na zdobycie kompetencji, umiejętności i zasobów, które umożliwiają mu prowadzenie skutecznej terapii osób uzależnionych.
Przeczytaj także: Terapia uzależnień – co warto o niej wiedzieć?
Aby wybrać odpowiedniego dla siebie specjalistę zdrowia psychicznego, warto zastanowić się nad trudnościami, których doświadczamy. W niektórych przypadkach bardzo łatwe będzie określenie, do kogo powinniśmy skierować nasze pierwsze kroki. Jest tak np. przy podejrzeniu uzależnienia.
W wielu sytuacjach sprawa jest jednak bardziej skomplikowana. Dopiero po konsultacji z psychologiem może się okazać, że najefektywniejszą formą pomocy w Twoim przypadku będzie psychoterapia lub rozpoczęcie leczenia farmakologicznego.
Niekiedy konieczna jest współpraca zarówno z psychoterapeutą, jak i z lekarzem psychiatrą. W wielu przypadkach taka kompleksowa opieka przynosi najlepsze rezultaty.
Co jednak istotne, nie musisz od razu wiedzieć, jakiego rodzaju wsparcia potrzebujesz. Profesjonalnie przeprowadzony wywiad oraz poznanie bliżej Ciebie i Twoich oczekiwań jest kluczem do tego, by ustalić, jakie oddziaływania będą dla Ciebie najlepsze.
W ośrodku Sensica z chęcią podpowiemy Ci, od czego zacząć. Poznaj naszą Ofertę oraz terapeutów przyjmujących w gabinetach w Kętrzynie oraz w Toruniu. Możesz także dowiedzieć się więcej o terapii stacjonarnej, którą prowadzimy w Pałacu Wierzbiczany.
Umów się na wizytę