„Nie da się zrozumieć uzależnienia bez zadania sobie pytania o ulgę, jakiej uzależniona osoba doznaje lub próbuje doznać dzięki zażyciu narkotyku czy przez inne uzależniające zachowanie” Gabor Mate
Jeśli przyjrzymy się bliżej temu, co dzieje się w ludzkiej psychice, dochodzimy do wniosku, że takie stany jak: wewnętrzna radość, szczęście, czy poczucie sensu życia są najbardziej pożądanymi przez ludzi stanami. W głębi duszy niemal każdy z nas pragnie doświadczać życia w pełnym jego spektrum. Chcemy mieć poczucie, że żyjemy – przeżywać nieskrępowane emocje, być otwarci na wszystko to, co nas spotyka. Chcemy dotykać beztroski i niewinności, a jednocześnie czuć się w tym wszystkim bezpiecznie. Nasz umysł uwielbia ruch, emocje i kreatywną ekspresję. Natomiast bardzo nie lubi nudy, stagnacji czy rutyny. Każdy z nas może to potwierdzić, jeśli choć przez chwilę wsłucha się w swoje prawdziwe pragnienia.
Z drugiej jednak strony, jak zauważa Gabor Maté, całą naszą kulturę przepełnia poczucie pustki. Na czym to polega? Zastanówmy się przez chwilę nad pytaniem: czy lubimy i umiemy „nie robić nic”, aby naprawdę „być ze sobą” przez dłuższy czas? Okazuje się, że większość ludzi obawia się takiego stanu. Wie, że jest to doskonały moment na to, aby pojawiły się czarne myśli, negatywne emocje czy bolesne wspomnienia. W przeczuciu doświadczenia tej pustki staramy się nie wchodzić w tego typu doświadczenia. Większość z nas potrafi w jakiś sposób wyprzeć ten lęk przed pustką – zająć myśli codziennymi sprawami, problemami do rozwiązania, czy codziennymi zajęciami. Szukamy sensu życia. Angażujemy się w różnego rodzaju aktywności. Staramy się być tak bardzo czymś zajęci, jak tylko jest to możliwe.
Czym zatem w tym kontekście różni się osoba uzależniona od „normalnej”. Wydaje się, że osoba uzależniona jest po prostu bardziej świadoma tej pustki oraz nie znalazła innego sposobu, aby przed nią uciec, niż swoje uzależnienie. Gabor Maté uświadamia nas, że uzależnienie jest bardziej sposobem poszukiwanie ulgi od cierpienia niż gonieniem za przyjemnością. Z medycznego punktu widzenia osoby uzależnione próbują na własną rękę leczyć się z depresji, stanów lękowych, stresu pourazowego, a nawet ADHD.
Zatem pytanie nie powinno brzmieć: dlaczego bierzesz, ale raczej: dlaczego Cię boli? Ponieważ przy bliższym poznaniu okazuje się, że większość osób ze skłonnością do uzależnień ma za sobą różnego rodzaju traumatyczne doświadczenia, które spowodowały emocjonalne zamrożenie. Takie osoby mają ogromne trudności z odczuwaniem emocji, szczególnie tych pozytywnych. Z opowieści przytoczonych przez Gabora Mate dotyczących jego pacjentów, wyłania się jednoznaczny obraz, uświadamiający nam, że dla osoby uzależnionej, jej uzależnienie jest sposobem na to, aby choć przez chwilę poczuć, że żyje. Środkiem do tego, by choć przez chwilę zapomnieć o swoim bólu czy odrętwieniu i stać się choć przez chwilę bardziej wrażliwym na przezywanie przyjemności. Doświadczać poczucia bezpieczeństwa, przytulenia czy błogości.
A w następnym odcinku przyjrzymy się definicji uzależnienia oraz określimy jego kryteria. Innymi głowy, poszukamy odpowiedzi na pytanie: czy to już uzależnienie, czy jeszcze nie.
Umów się na wizytę